Het smart makers academy concept

DE WHY

Bedrijven in de maakindustrie staan voor grote uitdagingen door een structureel krappe arbeidsmarkt. Procesoptimalisatie en digitalisering, ofwel de digitale transitie, biedt kansen om meer te doen met dezelfde of zelfs minder mensen.
Er wordt een hoge mate van wendbaarheid gevraagd.
Een bedrijf moet continue adapteren aan de snelle ontwikkelingen, door een combinatie economische, maatschappelijke en technologische factoren.
Één van de grote uitdagingen bij de (digitale) transities is het op het juiste moment ontwikkelen van de juiste kennis en vaardigheden, ook wel skills genoemd.
Veel bedrijven ervaren het als een uitdaging om te navigeren in het woud van technologische mogelijkheden en skills programma's. Waar begin je als (mkb) bedrijf?

ONS DOEL

Smart Makers Academy Nederland zet zich in voor:

het overzichtelijk maken van het bestaande aanbod van skillsprogramma’s en aanbod van initiatieven als fieldlabs, oZone, publieke en private samenwerkingen (het spoorboek);
het promoten, toegankelijk maken en ontsluiten van het beschikbare aanbod via de metrolijn metafoor;
het inzichtelijk maken van de benodigde skills voor digitale transities (skills transitiepaden);
het valideren en vastleggen van de ontwikkelde skills (in een toekomstig skillspaspoort).

VOOR WIE

(Mkb) bedrijven in maakindustrie en technische sectoren.

Binnen deze sectoren richten we ons op. Ondernemers en medewerkers die behoefte hebben aan (extra) navigatie instrumenten om zichzelf en hun bedrijf duurzaam te ontwikkelen in digitalisering en Smart Industry onderwerpen.

Daarvoor werken we voor en aan een netwerk van regionale Smart Makers Academies. Waarbij een academy wordt gevormd door (bestaande) publiek-private initiatieven zoals technohubs en fieldlabs die bedrijven in de technische sector ondersteunen in digitalisering.

ONZE AMBITIE

Het ontsluiten van het innovatie-potentieel van medewerkers bij MKB bedrijven in de maakindustrie, door de ontwikkeling van talent en skills voor Smart Industry. Daarbij zijn toewerken naar zelfontplooiing en eigen regie nemen op werk en opleiding belangrijke kernwaarden. In 2026 bieden hebben medewerkers deelgenomen aan 50.000 stations over 40 academies.

ONZE FORMULE

Skills en skillsprofielen, de gele cirkel in het model, vormen de basis van ons concept. De skillsprofielen bevatten sets van skills (kennis en vaardigheden) die nodig zijn voor een digitale transitie, bijvoorbeeld transitie naar Smart Production. Een skillslevel geeft aan op wel niveau een skill wordt ontwikkeld bijvoorbeeld op beginner, professional of expert level.

Nanomodules, zijn laagdrempelige en kleine (typisch 2 tot 6 uur) onderwijseenheden om (basis)skills te ontwikkelen. Een nanomodule kan bestaan uit een activiteit, opdracht, (online) bijeenkomst of e-learning. In ons model bestaan er geen afhankelijkheden tussen nanomodules, de ene module is dus niet voorwaardelijk om een andere te kunnen volgen, wel kunnen (basis)skills nodig zijn om een module te volgen. Het laagdrempelige karakter maakt nanomodules zeer geschikt om flexibel naar behoefte van de medewerker te ontwikkelen en/of als ‘teaser’ naar verdiepende vervolgmodules en cursussen.

Metrolijnen zijn logische verzamelinging van nanomodules (stations) die samen een geheel vormen, meestal gericht op een bepaalde transitie of onderwerp en voor een specifieke doelgroep. Op een metrokaart staat een verzameling van metrolijnen die samen een logisch verband tot elkaar vormen, bijvoorbeeld gericht op specifieke doelgroepen, een regio of sector.

Ontwikkelpaden (rode stippellijn in de afbeelding) zijn combinaties van nanomodules, opleidingen en cursussen van 1 of meerdere skillsniveaus gericht op persoonlijke ontwikkeling of ontwikkeling van het bedrijf (e.g. welke skills hebben we als bedrijf nodig).

Voor certificering kunnen verschillende certificeringsmodellen worden toegepast. Een nanomodule is bijvoorbeeld te certificeren middels een EduBadge, sets van nanomodules, cursussen of trainingen door mbo (deel)certificaten en vendor of branche certificering, opleidingen worden doorgaans

gecertificeerd middels diploma’s.

SmartMakersAcademy concept v0.4 230922.png

VOORBEELD METROLIJN TRAJECT

FASERING VAN DE METROLIJN

In de bovenstaande afbeelding is een typisch metrolijn traject weergeven. Deze begint op een inspiratiestation waar meerdere lijnen vertrekken. Bedrijven en medewerkers doen inspiratie op van de mogelijkheden van technologie. Vervolgens start een medewerker aan een van de lijnen. Tijdens de startbijeenkomst maakt de deelnemer kennis met zijn peer-group, wordt er verder ingegaan op de basis van de technologie en de leervraag van de deelnemer bepaald. Daarna volgen inhoudelijke nanomodules die waar mogelijk worden ingevuld met een eigen ingebrachte case van de deelnemer. Ter conclusie kan een maaksessie, hackathon of masterclass gebruikt worden waar alle opgedane kennis samen wordt gebracht tot een geheel en mogelijkheden voor vervolgontwikkeling worden gegeven.

ONTWERPPRINCIPES METROLIJN

Een metrolijn heeft altijd een specifiek doel en bediend specifieke doelgroep b.v. het ontwerpen van een Smart Maintenance toepassing voor monteurs.
Een metrolijn bestaat uit nanomodules die werken aan een gezamenlijke doel.
Gebruik bij voorkeur de fasen inspiratie, definitie leervraag, inhoud en conclusie.
Plaats niet meer dan 10 stations van 2 tot 6 uur op een metrolijn.
Een station op een metrolijn kan desgewenst altijd worden overgeslagen. Dit kan wel of geen gevolgen hebben voor b.v. certificering.
Een (combinatie van) nanomodules op een metrolijn kunnen leiden tot een erkenning e.g. badge, certificaat.
Na het volgen van nanomodules kan vervolgaanbod en/of vervolgmetrolijnen geactiveerd worden

TYPEN STATIONS

Een aantal mogelijkheden zijn:

(W) - Workshop
(E) - E-learning
(O) - Online webinar
(X) - Experience of event
(M) - Masterclass
(P) - Praktijksessie
(B) - Bijeenkomst
(D) - Innovation/captains dinner

VOORBEELD METROKAART

STAPPENPLAN ONTWIKKELEN VAN EEN METROKAART

Doelgroep(en) bepalen en persona’s omschrijven

Wanneer je een metrolijn of metrokaart gaat ontwikkelen is het van belang te beginnen met het bepalen van de doelgroep(en) die bereikt moeten worden. Wees zo specifiek mogelijk. Bijvoorbeeld productiemanagers, directeuren of monteurs. Optioneel maar zeer aan te raden is het maken van persona’s, wie zijn deze mensen, wat vinden ze belangrijk en hoe leren ze (het liefst). Laat je inspireren of maak gebruik van al bestaande persona’s zoals bijvoorbeeld die van GroenPact: https://www.groenpact.nl/leven-lang-ontwikkelen-personas.

Bepaal per doelgroep het doel, ofwel welk effect of reactie moet de deelname teweeg brengen

De combinatie van doel en doelgroep vormen een metrolijn. Stel per doelgroep vast welk beoogd doel of effect je wilt bereiken. Bijvoorbeeld interesse aanwakkeren voor een vervolgcursus, het maken van een business case, plan of roadmap voor de eigen organisatie of toeleiden naar een innovatietraject i.s.m. een kennispartner of FieldLab. Daar waar doelgroep en doel overlappen kun je doelgroepen samenvoegen tot één metrolijn. Houdt daarbij ook rekening met de leerstijl van de doelgroep, wijkt deze sterk af dan is het aan te raden een aparte lijn te maken voor die doelgroep. Als laatste geef je elke lijn een logische naam.

Bepaal per lijn de onderwerpen die van belang zijn voor doel en doelgroep

Stel per metrolijn de onderwerpen (kennis en vaardigheden) vast die nodig zijn om tot het gewenste effect te komen. Ga daarbij uit van het minimale beginnersniveau dat nodig is om het gewenste doel of effect te bereiken. Het gaat er niet om dat deelnemers expert of professional worden maar voldoende kennis en ervaring opdoen om de volgende stap te kunnen zetten in b.v. een cursus, innovatietraject of samenwerking met een Fieldlab of andere kennispartner.

Combineer onderwerpen tot logische volgordelijke nanomodules/stations

Combineer onderwerpen tot logische leereenheden van maximaal 4 uur (een nanomodule). Stel gelijktijdig vast of deze via een online, e-learning of een fysieke bijeenkomst moeten worden overgebracht, houdt hierbij rekening met de leerstijl van de beoogde doelgroep. Een combinatie van een b.v. een e-learning vooraf aan een online of fysieke bijeenkomst is ook mogelijk.

Geef invulling aan de nanomodules/stations

In deze stap geef je invulling aan het draaiboek van de nanomodules. Stel vast wie is de eigenaar van een nanomodule of station en verantwoordelijk voor inhoud en uitvoering. Welke partners zijn hierbij eventueel nog meer nodig. Maak afspraken met deze partijen. Bij online of fysieke sessies bepaal de uitvoeringsdata van de nanomodules, dit kunnen per module één of meerdere data en tijden zijn. Bepaal wat het minimaal aantal benodigde deelnemers is om de module kostendekkend uit te voeren. Zijn er kosten voor de deelnemers, zo ja hoe worden die afgedekt?

Begin met werven en uitvoeren

Na bepalen van de lijnen en stations kun je de metrokaart (laten) tekenen, omwille van consistentie en uitwisselbaarheid is het van belang dat je de laatste ontwerp/design principes toepast. Nu de metrokaart is vastgesteld kan worden gestart aan werving via b.v. persoonlijke gesprekken of online marketing. Verwachtingsmanagement is van groot belang, wees helder welke lijnen voor wie zijn bedoeld en dat deelname in princiepe betekent dat je alle stations op een lijn volgt. Je kunt een station overslaan als deze voor betreffende persoon niet van toepassing is of geen toegevoegde waarde biedt (e.g. kennis is al aanwezig). Wees ook helder onder welke voorwaarde een lijn (al dan niet in aangepaste vorm) van start kan gaan b.v. minimaal aantal benodigde deelnemers.